Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Pragi Południe w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 09 kwietnia 2025 roku

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: sędzia Joanna Napiórkowska - Kasa

po rozpoznaniu w dniu 09 kwietnia 2025 roku w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. R.

przeciwko Sądowi Okręgowemu w Warszawie

o wynagrodzenie za pracę

1.  zasądza od pozwanego Sądu Okręgowego w Warszawie na rzecz powoda M. R. kwotę 9.069,46 zł (słownie: dziewięć tysięcy sześćdziesiąt dziewięć złotych 46/100) tytułem wyrównania wynagrodzenia za pracę za rok 2021 oraz wyrównania dodatkowego wynagrodzenia rocznego za rok 2021 wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot:

a.  694,65 zł od dnia 30 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty;

b.  694,65 zł od dnia 01 marca 2021 r. do dnia zapłaty;

c.  694,65 zł od dnia 30 marca 2021 r. do dnia zapłaty;

d.  694,65 zł od dnia 30 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty;

e.  694,65 zł od dnia 30 maja 2021 r. do dnia zapłaty;

f.  694,65 zł od dnia 30 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty;

g.  694,65 zł od dnia 30 lipca 2021 r. do dnia zapłaty;

h.  699,28 zł od dnia 30 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty;

i.  699,28 zł od dnia 30 września 2021 r. do dnia zapłaty;

j.  699,28 zł od dnia 30 października 2021 r. do dnia zapłaty;

k.  699,28 zł od dnia 30 listopada 2021 r. do dnia zapłaty;

l.  699,28 zł od dnia 30 grudnia 2021 r. do dnia zapłaty;

m.  710,51 zł od dnia 01 kwietnia 2022 r. do dnia zapłaty;

2.  nadaje wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 19.065,18 zł (słownie: dziewiętnaście tysięcy sześćdziesiąt pięć złotych 18/100);

3.  przejmuje na rachunek Skarbu Państwa koszty poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa w toku postępowania.

Sygn. akt VI P 389/24

UZASADNIENIE

W dniu 25 stycznia 2024 roku powód M. R. wniósł o zasądzenie na jego rzecz kwoty 9.069,46 zł tytułem wyrównania wynagrodzenia za rok 2021, wyrównania dodatkowego wynagrodzenia za rok 2021 wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie według metody wskazanej w pozwie.

W treści uzasadnienia pozwu powód wskazał, że wynagrodzenie za pracę, za wskazany w pozwie okres, powinno być wyliczane oraz wypłacane na podstawie art. 91 § 1c ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, nie zaś na podstawie uregulowań ustaw okołobudżetowych na rok 2021. Powód na poparcie swych twierdzeń przywołał art. 178 ust. 2 Konstytucji RP, odwołał się także do orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego modelu kształtowania wynagrodzeń sędziowskich oraz związanych z tym obowiązków ustawodawcy. W treści pozwu wskazano także, iż w latach stanowiących przedmiot sporu sytuacja gospodarcza państwa nie była zła w stopniu uzasadniającym tak daleko idącą ingerencję w model kształtowania wynagrodzeń sędziowskich, zwłaszcza, że w latach tych ustawodawca podnosił wynagrodzenia licznym grupom zawodowym.

(pozew – k. 1-8)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych. Strona pozwana wskazała, iż nie była uprawniona do wypłaty wynagrodzenia wbrew ustawom o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na lata 2021-2023, a także nie była podmiotem odpowiedzialnym za decyzję władzy ustawodawczej oraz wykonawczej w zakresie „zamrożenia” wynagrodzenia sędziów. Pozwany podkreślił, iż nie miał wpływu na wydanie arbitralnej i uznaniowej ingerencji w zasady wynagradzania sędziów. W związku z powyższym, pozwany przyjął stanowisko, w myśl którego nie doszło do naruszenia praw pracowniczych, gdyż roszczenie powódki jest związane z odpowiedzialnością odszkodowawczą władzy publicznej w związku ze szkodą wyrządzoną przez wydanie aktu normatywnego.

(odpowiedź na pozew: k. 16-26v)

Sąd ustalił, co następuje:

Powód M. R. był zatrudniony od dnia 31 lipca 2014r. do dnia 25 kwietnia 2022 r. na podstawie aktu powołania na stanowisku sędziego Sądu Okręgowego w Warszawie.

(bezsporne, nadto: zaświadczenie: k. 57)

Wynagrodzenie powoda w roku 2021 było wypłacane na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z 19 listopada 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 (Dz. U. z 2020 r. poz. 2400; dalej jako ustawa okołobudżetowa na rok 2021), tj. przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2019 r. ogłoszonego w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, które opiewało na kwotę 4.839,24 zł. Prezes GUS w komunikacie z dnia 11 sierpnia 2020 r. ogłosił, że przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2020 r. wyniosło 5.024,48 zł. Różnica pomiędzy przeciętnym wynagrodzeniem w drugim kwartale 2020 r., a przeciętnym wynagrodzeniem w drugim kwartale 2019 r. wynosiła 185,24 zł.

W 2021 roku różnica między wynagrodzeniem, jakie powód otrzymałaby, gdyby wyliczano je na podstawie art. 91 § 1c ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, a tym jakie otrzymał za cały rok, wynosiła łącznie 9069,46 zł brutto, 694,65 zł brutto w zakresie wynagrodzenia -za okres od stycznia do lipca, 699,28 zł brutto -za okres od sierpnia do grudnia, oraz 710,51 zł brutto w zakresie dodatkowego wynagrodzenia..

(okoliczności bezsporne, nadto: wyliczenia powoda dołączone do odpowiedzi na pozew: k. 3-3v)

Średnie miesięczne wynagrodzenie powoda obliczone jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy wynosi 19 065,18 zł.

(zaświadczenie – k. 57)

Stan faktyczny w niniejszej sprawie był bezsporny. Strony nie kwestionowały przeprowadzonych dowodów. Sąd również nie znalazł podstaw, aby podważać moc dowodową któregokolwiek z przeprowadzonych dowodów, które wzajemnie ze sobą korelowały i pozostawały spójne. Rozstrzygnięcia wymagała natomiast kwestia prawna, czy "zamrożenie" wynagrodzenia powoda jako sędziego miało oparcie w obowiązujących przepisach.

Sąd zważył, co następuje

Spór w niniejszej sprawie dotyczył tego, czy wynagrodzenie powoda powinno być ustalone na podstawie art. 91 § 1c ustawy z 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 217 t.j.), czy też pozwany mógł ustalić je według regulacji zawartych w ustawach okołobudżetowych na rok 2021.

Z art. 91 § 1c ustawy z 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 217 t.j.) wynika, iż podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłoszone w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, 1429 i 1672), z zastrzeżeniem § 1d. Art. 91 § 1d stanowi, że jeżeli przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa w § 1c, jest niższe od przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za drugi kwartał roku poprzedzającego - przyjmuje się podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego w dotychczasowej wysokości, co uniemożliwia zaistnienie zmniejszenia wartości uposażenia. Na podstawie art. 91 § 2 stwierdzić należy, że wynagrodzenie zasadnicze sędziego określa się w stawkach, których wysokość ustala się z zastosowaniem mnożników podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego, o której mowa w § 1c. Stawki wynagrodzenia zasadniczego na poszczególnych stanowiskach sędziowskich oraz mnożniki, służące do ustalenia wysokości wynagrodzenia zasadniczego sędziów w poszczególnych stawkach, określa załącznik do ustawy. Z art. 91 § 7 oraz 8 wynika zaś, że wynagrodzenie sędziów może być wyższe z uwagi na dodatek za długoletnią pracę, wynoszący, począwszy od szóstego roku pracy, 5% wynagrodzenia zasadniczego i wzrastający po każdym roku o 1%, aż do osiągnięcia 20% wynagrodzenia zasadniczego. W zależności od pełnienia danej funkcji, sędziemu może przysługiwać również dodatek funkcyjny. Art. 106y stanowi zaś, że wynagrodzenie zasadnicze asesora sądowego wynosi 80% wynagrodzenia zasadniczego w stawce pierwszej sędziego sądu rejonowego, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego.

Powyższy model wynagrodzeń sędziowskich ma na celu zabezpieczenie ich wysokości przed zjawiskami takimi jak wzrost inflacji, spadek siły nabywczej, ingerencja władzy wykonawczej oraz ustawodawczej i pogorszenie kondycji finansowej państwa, zapewniając tym samym stabilność wysokości wynagrodzeń i ich adekwatność do obowiązków sędziowskich i związanej z nimi odpowiedzialności. Scharakteryzowana wyżej metoda naliczania wynagrodzeń sędziowskich stanowiła rezultat kompromisu i porozumienia zawartego pomiędzy przedstawicielami władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej z udziałem Prezydenta RP i zaczęła funkcjonować w polskim systemie prawnym w 2009 roku. Uwzględnia ona zajmowane stanowisko, staż pracy oraz pełnione funkcje, jest też pozbawiona elementów uznaniowych takich jak jednorazowe nagrody lub premie, które mogłyby być wykorzystywane jako metoda wpływania i wywierania nacisku na sędziego

Działania legislacyjne zmierzające do zmiany stanu prawnego w zakresie sposobu ustalenia wynagrodzeń sędziowskich podjął ustawodawca w roku 2020, kiedy to na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z 19 listopada 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 (Dz. U. z 2020 r. poz. 2400) przyjęto, iż w roku 2021 podstawą ustalenia wynagrodzenia sędziego będzie przeciętne miesięczne wynagrodzenie w drugim kwartale 2019 r, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W roku 2021 zaś ustawodawca w art. 8 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (Dz. U. z 2022 r. poz. 2445) przyjął uregulowanie, w myśl którego wynagrodzenie sędziowskie kształtowane będzie na bazie przeciętnego wynagrodzenia z drugiego kwartału roku 2020 z jego powiększeniem o kwotę 26,00 złotych. Wynagrodzenia sędziowskie pozostały „zamrożone” również w myśl uregulowań zawartych w ustawie okołobudżetowej na rok 2023. W trzech kolejnych latach wprowadzano zatem znaczące i w sposób negatywnie wpływający na wysokość wynagrodzeń sędziowskich zmiany. Z komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 10 sierpnia 2021 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2021 r. wynikało, iż przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2021 r. wynosiło 5.504,52 zł. W komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11 sierpnia 2020 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2020 r. ogłoszono zaś, że przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2020 r. wynosiło 5.024,48 zł.

Działanie to nie było powiązane ze zmianami w ustawie – Prawo o ustroju sądów powszechnych. Przepisy określające metodę kształtowania wynagrodzeń sędziowskich w niej zawarte nie zostały zawieszone lub uchylone. Nie kwestionując faktu, iż okoliczność obowiązywania przepisów o sprzecznej treści, zawartych w odrębnych regulacjach oznacza konieczność uznania, iż obowiązuje przepis późniejszy w myśl zasady lex posteriori derogat legi priori, należy zwrócić uwagę, iż Sąd jest uprawniony do dokonania oceny późniejszych regulacji pod kątem ich zgodności z normami konstytucyjnymi. Sędzia, będąc niezawisłym i podlegając wyłącznie Konstytucji i ustawom, stosując ustawy w danej sprawie, ma możliwość odmowy zastosowania przepisu, gdy stwierdzi jego sprzeczność z Konstytucją RP, która jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej, a jej przepisy są stosowane bezpośrednio. Dopuszczalne jest zatem dokonanie oceny zgodności przepisów ustawy z Konstytucją w rozpoznawanej sprawie (por. Wyrok Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 2016 r., III KRS 45/12). Sędzia odmawiając zastosowania określonego przepisu aktu normatywnego po stwierdzeniu jego sprzeczności z normą konstytucyjną, nie narusza kompetencji przypisanych Trybunałowi Konstytucyjnemu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2012 r., III PK 87/11). Zastosowanie przez sędziego kontroli konstytucyjnej danego przepisu nie wywołuje, w przeciwieństwie do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, następstwa w postaci utraty jego mocy, lecz skutkuje wyłącznie brakiem zastosowania tego przepisu w rozpoznawanej sprawie. Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż Sąd był uprawniony do uznania, iż dokonana zmiana zasad kształtowania wynagrodzenia sędziów w ustawach okołobudżetowych była sprzeczna z art. 178 ust. 2 Konstytucji RP. Należy również wskazać, iż Sąd może zbadać zgodność ustawy z Konstytucją zwłaszcza w sytuacji, gdy nie może ona podlegać kontroli Trybunału Konstytucyjnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2022 r., sygn. III PZP 2/21). Na podstawie art. 59 ust. 1 pkt 4 w zw. z ust. 3 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2393) należy stwierdzić, iż Trybunał Konstytucyjny nie bada zgodności z Konstytucją ustaw, które w kwestionowanej części utraciły moc obowiązującą. Ponieważ ustawy okołobudżetowe na rok 2021 oraz na rok 2022 utraciły moc, gdyż miały charakter epizodyczny i jej cele zostały zrealizowane - obowiązywały jedynie przez okres roku. Przepisy te utraciły zatem moc i do zbadania konstytucyjności tych ustaw zobligowany jest zatem sąd powszechny.

Do kwestii wynagrodzeń sędziowskich oraz ich „zamrożenia” przez ustawodawcę szeroko odnosił się Trybunał Konstytucyjny, który w wyroku z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie K 1/12 podniósł, iż Konstytucja w art. 178 ust. 2 zapewnia sędziom prawo do wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków. Należy zwrócić uwagę, iż jest to jedyna grupa zawodowa, która została objęta tak szczególną ochroną na poziomie konstytucyjnym, w związku z czym ustawodawca powinien przyjąć daleko idącą ostrożność w zakresie metody kształtowania wynagrodzeń sędziowskich i mieć na uwadze jej szczególny, wynikający z norm konstytucyjnych charakter. Regulacja ta stanowi element kształtowania rzeczywistości legislacyjnej, która ma za zadanie zapewnić niezawisłość sędziowską, stabilność finansową sędziów oraz zminimalizowanie zagrożenia zjawiskiem podatności na korupcję. Sposób kształtowania wynagrodzeń sędziowskich powinien być oparty na obiektywnych, wymiernych, stabilnych przesłankach i pozbawiony dopuszczenia możliwości wpływania na niego w sposób uznaniowy, generujący niepewność co do wysokości wynagrodzenia i stabilności metody jego kształtowania przez władzę ustawodawczą i wykonawczą, stanowić może to bowiem element nacisku na władzę sądowniczą. Trybunał wskazał ponadto, iż wynagrodzenie to powinno być istotnie wyższe od przeciętnego wynagrodzenia. Z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wysnuć należy ogólną konkluzję, iż zapewnienie sędziom odpowiedniego poziomu wynagrodzenia jest warunkiem właściwego działania wymiaru sprawiedliwości i stanowi gwarancję niezawisłości sędziego (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 października 2000 r., sygn. akt: K 8/00). Konstytucyjne regulacje zatem nie mają na celu jedynie ochrony indywidualnego interesu sędziego, ale przede wszystkim zapewnienie sprawnego działania sądów i urzeczywistnienia rządów prawa. Należy również zwrócić uwagę, iż wprowadzanie zmian legislacyjnych w zakresie modelu kształtowania wynagrodzeń sędziowskich powinno uwzględniać fakt, iż ustawodawca przyjął rygorystyczne uregulowania w kwestii dodatkowego zarobkowania przez sędziów. W obecnym stanie prawnym sędzia nie ma możliwości podejmowania dodatkowego zatrudnienia, oprócz stanowiska dydaktycznego, naukowo-dydaktycznego lub naukowego, w łącznym wymiarze nieprzekraczającym pełnego czasu pracy pracowników zatrudnionych na tych stanowiskach, jeżeli to dodatkowe zatrudnienie nie przeszkadza w pełnieniu obowiązków sędziego. Co więcej, sędzia nie może podjąć innego zajęcia, które mogłoby przeszkadzać w wykonywaniu obowiązków sędziego, osłabiać zaufanie do jego bezstronności lub nie licować z godnością urzędu sędziego. Sędzia nie może zatem być członkiem zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółki prawa handlowego, być członkiem zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółdzielni, być członkiem zarządu fundacji prowadzącej działalność gospodarczą, posiadać w spółce prawa handlowego więcej niż 10% akcji lub udziałów przedstawiających więcej niż 10% kapitału zakładowego, prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem bądź pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności. W wyżej przywołanym orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2012 roku (sygn. K 1/12) dokonano określenia przesłanek, które powinny być spełnione aby możliwe było uznanie wynagrodzenia za odpowiadające godności urzędu sędziego i jego obowiązkom. Warunki te wyznaczają dla ustawodawcy granice jego wpływu na model kształtowania wynagrodzeń sędziowskich, których przekroczenie skutkować powinno uznaniem działania za niezgodne z normami konstytucyjnymi. Wynagrodzenia sędziów zatem powinny być kształtowane w sposób uniemożliwiający stosowanie metod uznaniowych ze strony władzy wykonawczej wobec sędziów jako grupy zawodowej oraz wobec indywidualnych sędziów, względem których nie można uzależniać wysokości ich wynagrodzenia od oceny pracy. Wysokość wynagrodzenia sędziego, również będącego na początku swej kariery sędziowskiej, powinna w znacznym stopniu przewyższać wysokość przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej i wykazywać tendencję wzrostową nie niższą od w przypadku przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej. Ponadto, w przypadku trudnej sytuacji finansowej państwa, wynagrodzenia sędziów powinny być bardziej niż wynagrodzenia innych pracowników sfery budżetowej chronione i niedopuszczalne jest obniżenie w drodze normatywnej nominalnej wysokości wynagrodzenia sędziów, z wyjątkiem sytuacji przekroczenia konstytucyjnego limitu zadłużenia. Nie sposób stwierdzić, iż wynagrodzenie powódki w roku 2021 oraz 2022 spełniało powyższe kryteria. Miała miejsce pełna uznaniowość ze strony władzy wykonawczej i ustawodawczej, wynagrodzenie sędziowskie nie były chronione w wystarczającym stopniu w stosunku do wynagrodzeń innych pracowników sfery budżetowej, tendencja wzrostowa została zaś w znacznym stopniu zahamowana.

Kwestię niekonstytucyjności przepisów ustaw okołobudżetowych dotyczących wynagrodzeń sędziowskich rozstrzygnął ostatecznie Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z 8 listopada 2023 r. w sprawie K 1/23, w którym rozpatrywał kwestię zgodności z normami konstytucyjnymi przepisów dotyczących wynagrodzeń sędziowskich zawartych w ustawie okołobudżetowej na rok 2023. W uzasadnieniu tego wyroku wskazano, iż wynagrodzenia sędziów w ostatnich latach kształtowane były przez ustawodawcę w sposób całkowicie uznaniowy, a praktyka taka godzi w konstytucyjną zasadę ochrony wynagrodzenia sędziego odpowiadającego godności urzędu sędziego oraz zakresowi jego obowiązków, a sędziowie nie mieli możliwości przewidzenia, jak będzie kształtowało się ich wynagrodzenie. Trybunał wskazał, iż ewentualne wprowadzenie zmian w tym zakresie nastąpić powinno drogą nowelizacji ustawy dotyczącej ustroju sądów powszechnych, nie zaś na podstawie ustaw okołobudżetowych i orzekł, iż art. 7, art. 8 i art. 9 ustawy okołobudżetowej z 2022 roku z dnia 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023, dotyczące wynagrodzeń sędziowskich, są niezgodne z ustawą zasadniczą. Należy podkreślić, iż była to konstrukcja prawna tego samego rodzaju, co ustawy okołobudżetowe z dwóch poprzednich lat, co stanowi dodatkowy argument za tym, iż przepisy okołobudżetowe, stanowiące podstawę wypłacanego powodowi wynagrodzenia w roku 2021 i 2022 są sprzeczne z art. 178 ust. 2 oraz art. 195 ust. 2 Konstytucji RP.

Nawiązując do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 grudnia 2012 r. należy podkreślić, iż choć Trybunał przyjął w nim, iż jednoroczne „zamrożenie” wynagrodzeń sędziowskich jest zgodne z Konstytucją RP, a granicą dążeń do urzeczywistnienia wyrażonych w Konstytucji praw socjalnych są równowaga budżetu oraz odpowiedni stan finansów publicznych, to należy zwrócić uwagę, iż przedmiotowe orzeczenie wydane zostało w innych realiach budżetowych i w warunkach nieanalogicznych okoliczności do obecnych. Powyższe orzeczenie Trybunału dotyczyło ustawy okołobudżetowej, którą ustawodawca unormował zasady ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziów na rok 2012 na podstawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2010 r, odchodząc zatem od reguły kształtowana wynagrodzenia w oparciu o przeciętne wynagrodzenie z drugiego kwartału roku poprzedniego. Skutkowało to tym, iż wynagrodzenia sędziów w roku 2012 r. nie były wyższe niż w roku 2011 r. Trybunał podkreślił jednak, iż jego orzeczenie wynika z rzeczywiście incydentalnego charakteru tej regulacji i obiektywnego istnienia skomplikowanej sytuacji finansowej państwa, która zagrażała równowadze budżetowej. W momencie wydawania przedmiotowego orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny istniało realne zagrożenie poważnym pogorszeniem stanu finansów publicznych w postaci przekroczenia tzw. II progu oszczędnościowego. W uzasadnieniu do projektu ustawy z dnia 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej na 2012 r. wskazano, że konieczne jest podjęcie czynności zmierzających do odzyskania przez państwo stabilności finansów publicznych i zatrzymanie wzrostu długu publicznego w Polsce. Należy wskazać, iż w 2012 roku zamrożeniu uległy wynagrodzenia wszystkich grup pracowników sfery budżetowej, a także uposażenia posłów i senatorów. Zatem choć uregulowania konstytucyjne nie zamykają całkowicie możliwości zamrożenia wynagrodzeń sędziowskich, uwagę zwraca, iż kwestię jego ewentualnej dopuszczalności należy badać pod kątem incydentalności jego charakteru oraz rzeczywistej sytuacji finansowej państwa i innych działań ustawodawcy w realiach określonej kondycji budżetu państwa. Działanie ustawodawcy, polegające na corocznym zamrażaniu przez okres trzech kolejnych lat wynagrodzeń sędziowskich w roku 2021, 2022 i 2023 nie może być traktowane jako stosowany wyjątkowo, incydentalny środek ratowania kondycji finansowej państwa. Stało się to regularną praktyką, na dodatek niestosowaną jako element całościowej polityki państwa mającej na celu oszczędności i poprawę sytuacji budżetowej państwa, gdyż, jak będzie analizowane w dalszej części uzasadnienia, w trakcie jej stosowania władza ustawodawcza stosowała szereg działań zmierzających do podwyższenia wynagrodzeń określonych grup pracowników. Stwierdzić należy zatem niekonsekwencję ustawodawcy i zwrócić uwagę, iż uzasadnienie rozwiązań wprowadzonych w ustawach budżetowych nie odnalazło zastosowania w szeregu działań jednocześnie podejmowanych przez ustawodawcę.

Oceniając, czy ustawy okołobudżetowe na rok 2021 i 2022 uzasadniały zamrożenie wynagrodzeń sędziowskich, Sąd uwzględnił stan finansów publicznych i sytuacji gospodarczo-ekonomicznej w państwie w tym okresie. Na podstawie danych zawartych w obwieszczeniach Ministra Finansów, publikowanych w Monitorze Polskim na podstawie art. 38 i art. 38a ustawy o finansach publicznych, należy stwierdzić, iż wysokość relacji kwoty państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto kształtowała się w sposób następujący: na koniec 2020 r. wynosiła 47,8%, a na koniec 2021 r. 43,8%. Zatem pomimo niewątpliwych problemów gospodarki wynikających ze stanu pandemii (...)19, nie doprowadziły one do konieczności podjęcia radykalnych działań ze strony ustawodawcy celem zabezpieczenia równowagi finansowej państwa. W roku 2012 natomiast, gdy Trybunał Konstytucyjny uznał konstytucyjność zamrożenia wynagrodzeń sędziowskich na okres jednego roku, powyższy wskaźnik na koniec 2010 roku wynosił 52,8%, na koniec 2011 roku 53,5%, a na koniec roku 2012 52,7%. Występowały wtedy zatem warunki przekroczenia pierwszego progu ostrożnościowego z tendencją wzrostową. Ustawodawca wówczas zdecydował się również na powzięcie szeregu kroków zmierzających do odzyskania przez państwo równowagi finansowej. Odwrotnie niż w 2012 roku, należy odnotować, iż począwszy od roku 2021 nastąpił - wzrost wynagrodzeń osób zajmujących wysokie stanowiska w państwie. Na podstawie rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 30 lipca 2021 r., zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad wynagradzania osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz. U. z 2021 r., poz. 1394), podwyższono wynagrodzenia bardzo szerokiego grona osób, między innymi Marszałka i Wicemarszałka Sejmu, Marszałka i Wicemarszałka Senatu, Prezesa i Wiceprezesów Rady Ministrów, sekretarzów stanu, podsekretarzów stanu, ministrów, wojewodów, wicewojewodów, Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Szefa Kancelarii Prezydenta, kierowników urzędów centralnych i ich zastępców, Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji i ich członkom, Rzecznika Praw Obywatelskich i jego zastępcom, Szefa Kancelarii Sejmu i jego zastępców, Prezesa i Wiceprezesa Narodowego Banku Polskiego, Prezesa i Wiceprezesów Polskiej Akademii Nauk. Rozporządzenie to zwiększyło mnożniki kwoty bazowej, która stanowiła podstawę ustalenia wynagrodzenia objętych nim osób, co skutkowało wzrostem wynagrodzeń powyższych podmiotów od kilkunastu do kilkudziesięciu procent. Co istotne, rozporządzenie to wydano w trakcie trwania pandemii wirusa (...)19 i związanych z tym obostrzeniami, w realiach wskazywanych w uzasadnieniu ustawy okołobudżetowej jako przyczyna zamrożenia wynagrodzeń sędziowskich. Ponadto, ustawą z 17 września 2021 r. o zmianie ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1834) zwiększono wynagrodzenie Prezydenta RP, objęto także ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnym małżonka Prezydenta RP, finansując składki w całości z budżetu państwa, oraz odprowadzając z budżetu państwa składki od 1 stycznia 1999 roku za wszystkich dotychczasowych małżonków Prezydentów RP, zwiększono też wynagrodzenie byłego Prezydenta RP o dodatek funkcyjny, zwiększono również członkom Państwowej Komisji Wyborczej mnożnik wynagrodzenia, a także mnożnik wynagrodzenia komisarzy wyborczych. Ustawa z dnia 17 września 2021 r. zmieniła ustawę z 21 listopada 2021 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1282, z późn. zm.), skutkiem czego wzrosły uposażenia osób wchodzących w skład organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego oraz radnych. Wzrosły wynagrodzenia prezydentów miast, wójtów, starostów i marszałków województw, wicemarszałków, zastępców prezydentów, burmistrzów. Warto również odnotować, iż w latach 2021 oraz 2022 utrzymano coroczny poziom waloryzacji świadczeń emerytalnych i rentowych. Kontynuowano wypłacanie tzw. trzynastej emerytury, dodatkowo przewidziano na 2021 rok kolejne świadczenie w postaci czternastej emerytury.

W związku z powyższym należy zakwestionować umotywowanie działania ustawodawcy „zamrażające” wynagrodzenia sędziowskie, które wynikać miało ze złej sytuacji finansowej państwa, co miało uzasadniać ingerencję w model ustalania wynagrodzeń sędziowskich z art. 91c ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych. Nie sposób bowiem zgodzić się z tezą, iż zamrożenie wzrostu wynagrodzeń sędziowskich było konieczne z uwagi na kondycję finansową państwa, skoro ustawodawca znalazł środki na wzrost płac przedstawicieli władzy ustawodawczej oraz wykonawczej, co stanowiło istotne obciążenie budżetu państwa, a także podjął szereg wyżej opisanych działań jasno wskazujących na uznaniowość działań ustawodawcy, co podważa umotywowanie zamrożenia wynagrodzeń sędziowskich trudną sytuacją finansów publicznych. Nie sposób również stwierdzić, aby był to element szerokiego programu działań oszczędnościowych. Decydując się na zamrożenie wynagrodzeń sędziowskich, ustawodawca powinien działać w sposób konsekwentny i podejmować analogiczne działania względem innych grup zawodowych, aby uniknąć dyskryminacji, oraz naruszenia zasady równego traktowania i art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji RP. Nie kwestionując zasadności podwyższania uposażeń określonych grup osób należy zauważyć rażący brak konsekwencji ze strony ustawodawcy, który podwyższa wynagrodzenia określonych grup zawodowych jednocześnie porzucając stabilne, istniejące dłuższy czas zasady kształtowania wynagrodzeń sędziów, których prawo do godziwego wynagrodzenia jest chronione konstytucyjnie. Nie zachowano zatem konstytucyjnej zasady równości wobec prawa. Działanie ustawodawcy, polegające na zamrożeniu wynagrodzeń sędziowskich na okres trzech kolejnych lat, godzi w zasadę demokratycznego państwa prawnego wynikającą z art. 2 Konstytucji RP oraz zasadę trójpodziału władzy. W praktyce bowiem jest to przejaw osłabienia przez pozostałe władze władzy sądowniczej poprzez ingerencję w wynagrodzenia sędziów, co jednoznacznie stanowi instrument nacisku. Należy wskazać, iż system prawny powinien być kształtowany w taki sposób, aby obywatele jako adresaci norm, mieli poczucie, iż przepisy będą stabilne, przewidywalne i nie będą następowały nagłe zmiany pogarszające ich sytuację w sposób uznaniowy, arbitralny, ignorujący istniejące jednocześnie regulacje i powodujący nierówne traktowanie różnych grup obywateli. Wobec sędziów bowiem ustawodawca dokonuje znaczącej, negatywnej zmiany, odchodząc od utrwalonego modelu ich wynagradzania, jednocześnie zaś przeprowadza szereg działań, w wyniku których dochodzi do istotnego podwyższenia wynagrodzeń innych grup.

W kwestii zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia za pracę za rok 2021 wskazać należy, że pomimo, iż opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia powoda nie było następstwem błędu pracodawcy i faktu, iż pozwany, będący dysponentem środków budżetowych przekazanych na realizację wynagrodzeń, dysponował w tym zakresie kwotami odniesionymi do wartości ustalonych ustawą okołobudżetową i działał wedle obowiązującego prawa, żądanie zasądzenia odsetek było uzasadnione. Z art. 481 k.c. wynika wprost, iż wierzyciel może żądać odsetek ustawowych za opóźnienie chociażby nie poniósł szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Odsetki stanowią opartą na uproszczonych zasadach rekompensatę uszczerbku majątkowego doznanego przez wierzyciela w wyniku pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego mu świadczenia pieniężnego i należne są za samo opóźnienie w spełnieniu świadczenia. W związku z powyższym zasadne jest przyjęcie, że prawo wierzyciela do żądania od dłużnika zapłaty odsetek za czas opóźnienia w wykonaniu świadczenia pieniężnego nie jest zatem uzależnione ani od wykazywania po stronie wierzyciela szkody wynikłej z opóźnienia, ani że doszło do niego wskutek zachowań zależnych od dłużnika, noszących znamiona winy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 6 kwietnia 2006 r., I ACa 2087/05). Co więcej, dłużnik nie może się zwolnić z obowiązku zapłaty odsetek przez wykazanie, że nie ponosi odpowiedzialności za okoliczności, które spowodowały opóźnienie (np. wyrok Sądu Najwyższego z 22.05.2003 r.).

Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie zgodnie z żądaniem zawartym w pozwie, również jeżeli chodzi o odsetki ustawowe za opóźnienie w wypłacie dodatkowego wynagrodzenia rocznego, na którego wypłatę pozwany miał czas do 31 marca 2022 r. Wynagrodzenie, w pozwanym Sądzie, wypłacane było w spornym okresie do 29-go dnia każdego miesiąca, zatem dopuszczalne było sformułowanie przez powoda w pozwie zasądzenia odsetek od kwot za dany miesiąc liczonych od pierwszego dnia kolejnego miesiąca.

Sąd zasądził kwoty tytułem niewypłaconego wynagrodzenia za okres od 1 stycznia 2021 r. do 26 kwietnia 2022 r. oraz dodatkowego wynagrodzenia rocznego za rok 2021 zgodnie z wyliczeniami przedstawionymi przez stronę powodową w pozwie, gdyż pozwany wskazał, że nie posiada dokumentu „wyliczenia” i brak jest podstaw do stworzenia przez pozwanego takiego wyliczenia wyłącznie na potrzeby niniejszego postępowania.

Z uwagi na fakt że pozwanym przegrywającym sprawę jest jednostka budżetowa Skarbu Państwa, Sąd przejął na rachunek Skarbu Państwa koszty poniesione tymczasowo w toku postępowania.

Sąd nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 477 ² § 1 k.p.c. uwzględniając miesięczne wynagrodzenie zgodnie z zaświadczeniem złożonym przez stronę pozwaną.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.