Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Pragi Południe w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 kwietnia 2025 r.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie
VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodnicząca: sędzia Iwona Krawczyk

Protokolantka: protokolantka sądowa Marta Niewęgłowska

po rozpoznaniu w dniu 4 kwietnia 2025 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

o zasiłek chorobowy

na skutek odwołania A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

z dnia 10 października 2024 r. znak (...)

oraz z dnia 19 listopada 2024 r. znak (...)

I.  umarza postępowanie w zakresie odwołania od decyzji z dnia 10 października 2024 r. znak (...);

II.  zmienia zaskarżoną decyzję organu rentowego z dnia 19 listopada 2024 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje A. K. prawo do zasiłku chorobowego za okres od 1 września do 22 września 2024 roku.

Sygn. akt VI U 540/24

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 10 października 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił A. K. prawa do zasiłku chorobowego za okres od 30 sierpnia 2024 r. do 22 września 2024 r. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, iż w toku przeprowadzonej kontroli wykorzystywania przez A. K. zwolnienia lekarskiego stwierdzono jej nieobecność pod wskazanym adresem zamieszkania, a ze złożonych przez nią wyjaśnień wynikało, iż w dniu kontroli była z córką na wizycie u ortodonty. W związku z powyższym organ uznał, iż zwolnienie lekarskie zostało wykorzystane niezgodnie z jego celem, co skutkować musiało utratą prawa do zasiłku chorobowego.

Decyzją nr (...) z dnia 19 listopada 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił A. K. prawa do zasiłku chorobowego za okres od 1 września 2024 r. do 22 września 2024 r. oraz uchylił decyzję nr (...) z dnia 10 października 2024 r. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, iż za okres od 30 sierpnia 2024 r. do 31 sierpnia 2024 r. płatnik składek wypłacił ubezpieczonej wynagrodzenie na podstawie art. 92 kodeksu pracy, odnośnie zaś odmowy prawa do zasiłku chorobowego za okres od 1 września do 22 września 2024 r. organ posłużył się przywołaniem okoliczności oraz argumentów przytoczonych w uzasadnieniu decyzji z dnia 10 października 2024 r.

(decyzja ZUS z dnia 10 października, decyzja ZUS z dnia 19 listopada 2024 r.: a.r.)

Od powyższych decyzji A. K. złożyła odwołanie, wnosząc o uchylenie decyzji i przyznanie jej prawa do zasiłku chorobowego za okres od 30 sierpnia 2024 r. do 22 września 2024 r. Odwołująca stwierdziła, iż w dniu przeprowadzenia przez organ kontroli udała się z nieletnią córką na wizytę do ortodonty, co nie stanowiło czynności niedozwolonej podczas zwolnienia lekarskiego. Odwołująca przyjęła zatem stanowisko, w myśl którego organ niesłusznie przyjął, iż nastąpiło naruszenie zasad korzystania ze zwolnienia lekarskiego i w niezasadny sposób odmówił odwołującej prawa do zasiłku chorobowego za wskazany w odwołaniu okres.

(odwołanie: k. 1)

W odpowiedzi na odwołanie organ wniósł o oddalenie odwołania. W treści odpowiedzi na odwołanie wskazano, iż decyzją z dnia 19 listopada 2024 r. organ zmienił decyzję z dnia 10 października 2024 r. w ten sposób, że odmówił ubezpieczonej prawa do zasiłku chorobowego za okres od 1 września 2024 r. do 22 września 2024 r. Organ stwierdził, iż zaskarżona decyzja jest zasadna w zakresie zmienionym decyzją z dnia 19 listopada 2024 r. i ponownie powołał się na fakt, że w trakcie kontroli zwolnienia lekarskiego nie zastano odwołującej w domu.

(odpowiedź na odwołanie: k. 3)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołująca była zatrudniona od 1 września 2020 r. do 31 sierpnia 2024 r. w (...) S.A. Była niezdolna do pracy od 30 sierpnia 2024 r. do 22 września 2024 r z przyczyn psychiatrycznych.

(zaświadczenie płatnika składek, formularz ZUS-ZLA: a.r., historia leczenia; k. 10v)

W dniu 18 września 2024 r. odbyła się wizyta ortodontyczna małoletniej córki odwołującej A. K. pod opieką ojca jako opiekuna dziecka. Z uwagi na fakt przedłużania się wizyty i konieczność podjęcia innych obowiązków przez ojca dziecka, odwołująca pojechała na miejsce wizyty, aby przejąć opiekę na dzieckiem i odwieźć je do domu po zakończeniu konsultacji. Lekarz psychiatra zalecał odwołującej podejmowanie aktywności oraz wychodzenie z domu.

(zaświadczenie: k. 2, zeznania odwołującej A. K.: k. 30)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach sprawy, aktach organu rentowego oraz zeznań odwołującej A. K., które Sąd uznał za wiarygodne i korelujące z pozostałym zgromadzonym materiałem dowodowym.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2020 r. poz. 870 ze zm.) stanowi, że ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem zwolnienia, traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.

Wykorzystywaniem zwolnienia lekarskiego w sposób naruszający jego cel w postaci odzyskania przez osobę ubezpieczoną zdolności do pracy jest podejmowanie aktywności życiowych, które mogą skutkować przedłużeniem okresu niezdolności do pracy oraz czynności, które nie powinny być wykonywane przez osobę chorą, gdyż może rodzić to wątpliwości w zakresie rzeczywistej kondycji zdrowotnej osoby ubezpieczonej. Czynności mogące utrudnić leczenie i rekonwalescencję należy uznać za niezgodne z celem zwolnienia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2005 r., III UK 120/05). Przeszkodą w osiągnięciu celu zwolnienia lekarskiego może być zarówno wykonywanie pracy zarobkowej, jak i działalność ubezpieczonego w innych sferach funkcjonowania człowieka. Należy stwierdzić, że nie istnieje zamknięty katalog czynności niezarobkowych, których podjęcie może być przejawem wykorzystania zwolnienia lekarskiego w sposób niezgodny z jego celem. W doktrynie i orzecznictwie wskazuje się, iż „Za zachowania niezgodne z celem zwolnienia uznać należy nadużywanie alkoholu, podejmowanie działań, których chory powinien unikać, wzięcie udziału w wycieczce zagranicznej, wzięcie udziału w imprezie towarzyskiej czy rozrywkowej, nieprzestrzeganie wskazań lekarskich, np. nakazu leżenia w łóżku, zakazu wykonywania różnych prac domowych, prac w ogrodzie lub gospodarstwie rolnym, jak się wydaje za wyjątkiem prac i czynności życiowo uzasadnionych” (K. S.; Świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Komentarz, nadto wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 lipca 1991 r., III AUr 144/91), za działanie niezgodne z celem zwolnienia uznać należy także wzięcie udziału w imprezie towarzyskiej i rozrywkowej, demontaż okien w budynku należącym do spółdzielni mieszkaniowej w celu wykorzystania ich dla potrzeb własnych ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 1999 r., I PKN 553/98), udział w pielgrzymce zagranicznej ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 1999 r., I PKN 308/99).

W orzecznictwie silnie jest jednocześnie zakorzeniony pogląd, iż podejmowanie w trakcie zwolnienia lekarskiego czynności, które nie generują zagrożenia dla procesu leczenia i rekonwalescencji, nie stanowią podstawy do utraty prawa do zasiłku chorobowego. Każdorazowo uwzględnić należy specyfikę danego schorzenia i potencjalny wpływ danej czynności na proces rekonwalescencji. Przykładowo, nie każdy wyjazd za granicę w okresie niezdolności do pracy oraz nie każda podróż samolotem pozbawia ubezpieczonego prawa do zasiłku ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2024 r., I USKP 93/22), gdyż o tym, czy w danych okolicznościach ubezpieczony powinien utracić prawo do zasiłku chorobowego decyduje to, jak określona czynność wpłynie na odzyskanie zdolności do pracy i proces leczenia, a nie sam fakt jej podjęcia. Podobnie uczestnictwo pracownika w zajęciach edukacyjnych w czasie usprawiedliwionej nieobecności w pracy, niesprzeczne z zaleceniami lekarza, nie stanowi wykorzystania zwolnienia niezgodnie z jego celem (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 1999 r., I PKN 613/98).

W niniejszej sprawie ZUS przyjął stanowisko, w myśl którego trwające nieco ponad godzinę opieka nad córką w trakcie wizyty u ortodonty oraz przywiezienie jej do domu było czynnością stanowiącą wykorzystanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego celem. Sąd, opierając się na zgromadzonym materiale dowodowym oraz zeznaniach odwołującej stwierdził, iż nie nastąpiło wykorzystanie zwolnienia lekarskiego w sposób niezgodny z jego celem, a podjęta aktywność stanowiła zwykłą czynność życia codziennego, nie tworzyła w żadnym stopniu zagrożenia w postaci zaburzenia procesu leczenia i wydłużenia niezdolności do pracy odwołującej oraz została wymuszona przez okoliczności od odwołującej niezależne, w postaci braku możliwości sprawowania opieki nad córką podczas całości wizyty przez jej ojca.

Należy wskazać, iż zwolnienie lekarskie zostało wystawione odwołującej przez psychiatrę, zatem nie sposób uznać, iż podjęta przez odwołującą aktywność mogła, przy uwzględnieniu specyfiki jej schorzenia, pogorszyć jej stan zdrowia lub utrudnić proces rekonwalescencji. Opieka nad córką w trakcie jej wizyty lekarskiej nie mogła stanowić dla odwołującej czynnika nadmiernie stresogennego, mogącego pogłębić problemy w sferze jej kondycji psychicznej. Nadto stwierdzić należy, iż przy zwolnieniach psychiatrycznych na ogół wskazane jest, aby osoba chora podejmowała w pewnym zakresie aktywność, nie zamykała się w domu i nie izolowała w sposób całkowity od życia społecznego, co miało również miejsce na gruncie niniejszej sprawy. Zachowanie odwołującej nie było zatem także sprzeczne z zaleceniami wystosowanymi przez lekarza. Zasadne jest zatem uznanie, że charakter aktywności podjętej przez odwołującą, która nie miała żadnego wpływu na stan jej zdrowia i polegała na konieczności opieki nad dzieckiem, nie mógł uzasadniać twierdzenia, że odwołująca wykorzystała zwolnienie niezgodnie z jego celem i skutkować rygorystyczną, całkowicie nieadekwatną do okoliczności sankcją w postaci utraty prawa do zasiłku chorobowego.

Zgodnie z art. 477 ¹³ § 1 k.p.c. zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji lub przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności zaskarżonego orzeczenia lub decyzji wydanej przez ten zespół, przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd - przez wydanie decyzji lub orzeczenia uwzględniającego w całości lub w części żądanie strony - powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części. Poza tym zmiana lub wykonanie decyzji lub orzeczenia nie ma wpływu na bieg sprawy.

Mając na uwadze powyższe, Sąd umorzył postępowanie w zakresie odwołania od decyzji z dnia 10 października 2024 r. oraz na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego z dnia 19 listopada 2024 r. w ten sposób, że przyznał A. K. prawo do zasiłku chorobowego za okres od 1 września 2024 r. do 22 września 2024 r.

z/(...)