Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Pragi Południe w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 09 października 2024 roku

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Joanna Napiórkowska - Kasa

po rozpoznaniu w dniu 09 października 2024 roku w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy R. Ż.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W.

z udziałem zainteresowanego A. R. (1)

w związku z odwołaniem od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W. z dnia 26 października 2023 roku znak: 550000/603/814619/2023-ZAS

o zasiłek chorobowy

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W. z dnia 26 października 2023 roku znak: 550000/603/814619/2023-ZAS w ten sposób, że przyznaje odwołującemu R. Ż. prawo do zasiłku chorobowego za okres od 26 sierpnia 2023 roku do 30 września 2023 roku.

Sygn. akt VI U 553/23

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 października 2023 roku znak: 550000/CW/00814619 Zakład Ubezpieczeń Społecznych III Oddział W. odmówił R. Ż. prawa do zasiłku chorobowego za okres od 26 sierpnia 2023 roku do 30 września 2023 roku. W uzasadnieniu ZUS wskazał, że w dniu kontroli był nieobecny i przebywał na zakupach w markecie i galerii handlowej w godzinach między 12.00, a 14.00.

(decyzja ZUS z dnia 26.10.2023 r. – a.r.)

Od powyższej decyzji R. Ż. złożył odwołanie wskazując, że lekarz nie zalecił mu leżenia w łóżku, a on nie złamał żadnego przepisu udając się do sklepu po artykułe żywnościowe. Nie wykorzystywał zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego celem.

(odwołanie – k. 1-2)

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

(odpowiedź na odwołanie – k. 4-4v)

Sąd zawiadomił jako zainteresowanego A. R. (2), który nie przystąpił do sprawy w tym charakterze.

(postanowienie – k. 9)

Sąd ustalił, co następuje:

Odwołujący był niezdolny do pracy w okresie od 26 sierpnia 2023 roku do 30 września 2023 roku z powodu zwichnięcia lewego barku. Zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy otrzymał od lekarza ortopedy, który wskazał w nim, że odwołujący może chodzić.

W dniu 22 września 2023 roku odwołujący około południa udał się do sklepu (...) oddalonego o 600 m. od jego miejsca zamieszkania na zakupy. Odwołujący dokonał zakupu wody do picia, pieczywa i produktów żywnościowych. W sklepie (...) nie kupił wszystkich produktów z powodu zbyt wysokich jego zdaniem cen. Udał się do Galerii (...) gdzie kupił resztę produktów .. (...) trakcie zakupów kupił skarpetki. Nie było go w domu około 1 godzinę 30 minut. Zakupów dla odwołującego nie mogła zrobić żadna inna osoba, ponieważ jego partnerka w tym czasie była w pracy.

W tym dniu u odwołującego w jego miejscu zamieszania ul. (...) w W. miała miejsce kontrola zasadności wystawienia zwolnienia lekarskiego przez pracowników ZUS. Odwołującego nie zastano w trakcie kontroli w domu. W dniu 29 września 2023 roku - ZUS zwrócił się do odwołującego o udzielnie wyjaśnień, na które odwołujący odpowiedział pismem z dnia 4 października 2023 roku.

(zeznania odwołującego R. Ż. – k. 27-27v; pismo ZUS z dnia 29.09.2023 r. – a.r.; oświadczanie odwołującego na piśmie z dnia 4.10.2023 r. – a.r.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy oraz wiarygodnych zeznań odwołującego R. Ż., które pozostawały zbieżne z tym co odwołujący opisał w oświadczeniu złożonym organowi rentowemu.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Rozważania prawne w niniejszej sprawie należy rozpocząć od przytoczenia treści art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1732 z późn. zm.) dalej zwaną ustawą zasiłkową, który stanowi, że zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.

W myśl przepisu art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.

Powołany przepis statuuje dwie przesłanki utraty prawa do zasiłku, a mianowicie wykonywanie pracy zarobkowej w okresie orzeczonej niezdolności do pracy bądź też wykorzystywanie zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z jego celem. Stwierdzenie już choćby jednej z tych przesłanek wystarczy do uznania utraty prawa do zasiłku chorobowego (por. wyrok SN z 3.03.2010 r., III UK 71/09, LEX nr 585848).

Należy wskazać, że przesłanka wykorzystywania zwolnienia w sposób niezgodny z jego celem określona została bardzo ogólnie, co może generować trudności w ocenie poszczególnych zachowań ubezpieczonego podejmowanych przez niego w okresie stwierdzonej niezdolności do pracy. Niewątpliwie wykorzystywaniem zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia będzie zawsze wykonywanie czynności mogących przedłużyć okres niezdolności do pracy, a zatem proces leczenia i rekonwalescencję (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2005 r., III UK 120/05, OSNP 2006, nr 21-22, poz. 338). Niemniej jednak w każdym przypadku, dokonując oceny zachowań ubezpieczonego, winny być uwzględnione okoliczności danego przypadku, ich ewentualny wpływ na proces leczenia oraz stan świadomości ubezpieczonego co do skutków podejmowanych przez niego działań. Nie budzi bowiem wątpliwości, że nie wszystkie czynności podejmowane w okresie orzeczonej niezdolności do pracy mogą być kwalifikowane jako czynności niezgodne z celem zwolnienia. Celem zwolnienia lekarskiego jest niewątpliwie odzyskanie przez ubezpieczonego zdolności do pracy w konsekwencji czego winien on postępować zgodnie z zaleceniami lekarskimi i ustalonym leczeniem (np. chodzić na zalecone spacery wyznaczone przy leczeniu schorzenia miażdżycy), a także unikać sytuacji mogących przedłużyć proces leczenia. Nie oznacza to jednak, aby nie mógł wykonywać prostych czynności życia codziennego, np. udać się po niezbędne zakupy czy też, aby za sytuację taką należało uznać brak możliwości przeprowadzenia kontroli zaświadczenia lekarskiego zwłaszcza, gdy ubezpieczony nie ma zamiaru uniemożliwienia przeprowadzenia takiej kontroli (por. wyrok SR we Wrocławiu z 4.02.2020 r., IV U 305/19, LEX nr 3068427).

Jak wskazuje się w doktrynie zachowania niezgodne z celem zwolnienia określić można jako takiego typu postępowanie, które w powszechnym odczuciu jest nieodpowiednie dla osoby chorej i może nasuwać wątpliwości co do rzeczywistego stanu zdrowia ubezpieczonego. Przyjmuje się za wyczerpujące przesłanki omawianego przepisu takie zachowanie, które polega na :

- nieprzestrzeganiu wskazań lekarskich, np. odbywania spacerów lub dokonywania zakupów w czasie, gdy lekarz nakazał leżenie;

- wykonywania różnego rodzaju prac mogących wpłynąć na pogorszenie stanu zdrowia (np. remont mieszkania, praca w ogrodzie);

- wykorzystywania zwolnienia lekarskiego od pracy do innych celów niż leczenie. (Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego z razie choroby i macierzyństwa. Komentarz A. R., R. T., rok 2022, Legalis/el).

Stosowanie przesłanki wykorzystywania zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z jego celem wymaga ustalenia celu tego zwolnienia oraz oceny, czy dane zachowanie (działanie lub zaniechanie) osiągnięcie tego celu niweczy, opóźnia lub utrudnia. Celem zwolnienia od pracy z powodu niezdolności do pracy wywołanej chorobą jest niewątpliwie odzyskanie zdolności do pracy, powiązane najczęściej z pełnym wyzdrowieniem. Znaczenie w tym zakresie mają zalecenia lekarskie (np. nakaz leżenia w łóżku), a także ustalenie rodzaju i charakteru choroby wywołującej niezdolność od pracy (infekcja, złamanie ręki, depresja itp.). W zależności od wyniku tych ustaleń, dopuścić można np.: wyjazd do rodziny na okres leczenia połączony ze wskazaniem płatnikowi składek miejsca pobytu, czy też podjęcie czynności niezbędnych dla zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych (Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego z razie choroby i macierzyństwa. Komentarz red. K. Walczak, rok 2002 r., Legalis/el).

Zgodnie z treścią przepisu art. 68 ust. 1 ustawy zasiłkowej Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz płatnicy składek, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 1, są uprawnieni do kontrolowania ubezpieczonych co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem oraz są upoważnieni do formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich.

Sąd ustalił, że odwołujący nie wykorzystywał zwolnienia lekarskiego w dniu kontroli czyli 22 września 2023 roku niezgodnie z jego celem. Punktem wyjścia dla stwierdzenia tego jest ustalenie, że odwołujący otrzymał zwolnienie lekarskie od ortopedy w związku z niezdolnością do pracy w wyniku zwichnięcia lewego stawu barkowego. Lekarz ortopeda, który wystawił odwołującemu zwolnienie lekarskiego wskazał w nim, że odwołujący może chodzić. Odwołujący nie miał zalecenia leżenia w łóżku, czy generalnie pozostawanie jak najdłużej bez jakiejkolwiek aktywności. Tak więc dopuszczalne w ocenie Sądu było to, że odwołujący w tym dniu mógł wyjść do sklepu po zakupy. Odwołujący nie miał możliwości poprosić żadnego innego domownika o pomoc w zrobieniu zakupów, ponieważ jego partnerka pracowała w tym dniu.

Odnosząc się do kwestii samych zakupów należy wskazać, że odwołujący poza domem w dniu 22 października 2023 roku przebywał na zakupach przez około 1,5 godziny. Nie jest to czas który świadczył o niegodnym z celem wykorzystywania zwolnienia lekarskiego, ponieważ to nie sam czas może o tym świadczyć, ale to jakie czynności wykonywał podczas tego czasu. Odwołujący nie mógł zrobić wszystkich zakupów w sklepie (...) z powodu jego zdaniem zbyt wysokich cen, więc udał się do Galerii (...). Tam kupił pozostałą część zakupów, a jedynie dodatkowo zakupił skarpetki jako rzecz osobistą. Celem jego zakupów nie był zakup skarpetek, ale odwołujący udał się do sklepów ponieważ musiał zakupić wodę do picia, pieczywo i produkty do jedzenia. Samo wykonanie zakupów w dwóch miejscach nie przyczyniło się do wydłużenia niezdolności do pracy odwołującego, a przede wszystkim nie było wykorzystywaniem zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego celem. Zakupy które były głównym celem odwołującego tj. zakupy spożywcze były niezbędne do jego funkcjonowania. Nie stanowiły one - niezależnie od czasu trwania – czynności, które mógłby pominąć tego dnia, zważywszy na fakt, że nie miał innej osoby która mogła mu te zakupy zrobić. Trudno oczekiwać od osoby która potrzebuje, produktów spożywczych i wody oraz jest na zwolnieniu lekarskim na którym może chodzić (nie musi leżeć), aby nie mogła pójść do sklepu i zrobić takowych zakupów. Odwołujący nie wykorzystywał niezdolności do pracy na aktywności niezgodne z celem zwolnienia lekarskiego. Niezależnie od powyższego kupno skarpetek w Galerii (...), jeśli odwołujący i tak był na zakupach nie może świadczyć o wykrzywianiu zwolnienia lekarskiego niezgodnie z celem. Nie można zatem było postawić zarzutu odwołującemu, że korzystał ze zwolnienia lekarskiego w innym celu niż leczenie. Nie ma przy tym znaczenia, że odwołujący był poza miejscem zamieszania przez około 1,5 godziny, ponieważ sam czas w jakim był na zakupach nie wpłynął w żaden sposób na okres niezdolności do pracy.

Reasumując nie została spełniona przesłanka z art. 17 ustawy zasiłkowej,