Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Pragi Południe w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2024 roku

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: sędzia Joanna Napiórkowska - Kasa

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2024 roku w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku B. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

z udziałem zainteresowanego Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego

w związku z odwołaniem od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 07 grudnia 2022 roku znak: JO/0/045179247

o jednorazowe odszkodowanie

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 07 grudnia 2022 roku znak: JO/0/045179247 w ten sposób, że przyznaje odwołującej B. N. prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku, jakiemu uległa w dniu 30 marca 2022 roku w wysokości 5 % (słownie: pięć procent) stałego uszczerbku na zdrowiu.

Sygn. akt VI U 575/22

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 października 2022 roku znak: JO/0/045179247 Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. odmówiły B. N. prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy w dniu 30 marca 2022 roku. W uzasadnieniu podał, że brak było przyczyny zewnętrznej urazu, samo wykonywanie obowiązków pracowniczych nie stanowi takowej, ale stało się to podczas czynności świadomej i zamierzonej czyli podchodzenia do lodówki.

Decyzją z dnia 7 grudnia 2022 roku znak: JO/0/045179247 organ rentowy odmówił prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy w dniu 30 marca 2022 roku, rozszerzając argumentację, że za przyczynę zewnętrzną nie można uznać wygięcia stopy w trakcie zwykłych czynności – poruszania się po pomieszczeniu socjalnym.

(decyzja z dnia 14.10.2022 r. i 07.12.2022 r. – a.r.)

Od powyższych decyzji B. N. wniosła odwołania wskazując, że 30 marca 2022 roku doznała urazu złamania z którego następstwami zmaga się do dziś.

(odwołania – k. 1 oraz k. 1-2 a.s. VI U 37/23)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o ich oddalenie, wskazując na brak przyczyny zewnętrznej i przed zdarzeniem z dnia 30 marca 2022 roku było już upośledzona sprawność narządu ruchu.

(odpowiedzi na odwołania – k. 2-3 oraz k. 3-4 a.s. VI U 37/23)

Sąd zawiadomił jako zainteresowanego w sprawie Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, która przystąpiła do sprawy.

(postanowienie – k. 5; pismo ABW – k. 13-14)

Sąd ustalił, co następuje:

Odwołująca jest zatrudniona w Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego na stanowisku sprzątaczki.

W dniu 30 marca 2022 roku rozpoczęła pracę o godzinie 8.00. Do pracy przystąpiła ubrana w odzież i obuwie robocze. Około godziny 12.00 udała się na przerwę do pomieszczania socjalnego, aby zjeść posiłek. Po zjedzeniu posiłku w czasie przerwy, aby udać się ponownie do pracy po godzinie 12.00, musiała ubrać rękawiczki robocze, które leżały na lodowce. Odwołująca szła w kierunku lodówki, idąc postawiła lewą stopę w sposób nienaturalny odruchowo. Spowodowało to jej wygięcie na zewnątrz. Odwołująca usłyszała chrupniecie w kostkę, poczuła leki dyskomfort i ból. W miarę upływu czasu noga lekko spuchła, a ona udała się do pielęgniarki zakładowej. Ta wskazała jej, że powinna udać się do szpitala.

Odwołująca wyszła wcześniej z pracy o 14.30, udała się powoli do samochodu w którym czekał jej mąż. Została zawieziona do (...) Publicznego Szpitala (...). A. G. (...) w O., gdzie wykonano prześwietlenie i stwierdzono, że doznała urazu złamania kostki bocznej lewej kończyny dolnej. Unieruchomiono nogę w opatrunku gipsowym oraz wystawiono zwolnienie lekarskie. Na kolejnych wizytach kontrolnych zwolnienie lekarskie było przedłużane.

Po zakończeniu leczenia i rehabilitacji u odwołującej w obrębie lewego stawu skokowego utrzymuje się u niej niewielkie obrzękowe zniekształcenie obrysu w okolicy kostki bocznej, z bolesnością na ucisk, zwiększenie obwodów nad kostkowego, nieznacznie ograniczona czynność stopy w stosunku do normy strony prawej w zakresie zgięcia grzbietowego i suplikacji.

W dniu 22 lutego 2018 roku odwołująca doznała podobnego urazu – złamania kostki bocznej po leczeniu nieoperacyjnym. Złamanie zostało wygojone bez powikłań.

Stały uszczerbek na zdrowiu odwołującej w zakresie ograniczenia funkcji lewego stawu skokowego po złamaniach 22 lutego 2018 roku oraz 30 marca 2022 roku wynosił 10%. W wyniku zdarzenia z dnia 30 marca 2022 roku odwołująca doznała stałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 5% (pozycja 162 podpunkt 2 tabeli załączanej do rozrządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2022 roku).

(protokół nr (...) – a.r.; zeznania odwołującej B. N. – k. 50v-51; opinia biegłego ortopedy R. K. – k. 90-95)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił, na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, aktach organu rentowego, wiarygodnych w całości zeznań odwołującej oraz opinii biegłego ortopedy R. K.. Nie zachodziła konieczność uzupełnienia materiału dowodowego, ani zasięgania dodatkowej opinii biegłego lub opinii uzupełniającej. Wbrew zarzutom strony - w opinii biegłego ortopedy oraz dowodzie z przesłuchania strony - zostało wskazane jaka jest przyczyna zewnętrzna wypadku przy pracy i jaki jest mechanizm powstania urazu kostki.

Sąd ustalił, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie w zakresie przyznania jednorazowego odszkodowania za wypadek przy pracy z dnia 30 marca 2022 roku.

Zdaniem organu rentowego nie spełnia on warunków definicji wypadku określonego w art. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytuły wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Brak jest bowiem tzw. przyczyny zewnętrznej zdarzenia, gdyż przyczyną wypadku był ruch pracownika w trakcie wykonywania zwykłych czynności w pracy.

Art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytuły wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U.2022.2189 t.j.) stanowi, że za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Zatem kwestią sporną w tej sprawie jest tylko to, czy zdarzenie z dnia 30 marca 2022 roku jest spowodowane przyczyną zewnętrzną.

Podstawowe znaczenie w kwestii wykładni pojęcia przyczyny zewnętrznej wypadku przy pracy ma uchwała Składu 7 Sędziów Sądu Najwyższego z 11 lutego 1963 r., II PO 15/62 (OSNCP z. 10/1963, poz. 215), w której stwierdzono, że przyczyną sprawczą - zewnętrzną - zdarzenia może być każdy czynnik zewnętrzny, zdolny wywołać w istniejących warunkach szkodliwe skutki. Taką przyczyną może być również praca i czynność samego poszkodowanego (np. odruch), nadmierny wysiłek pracownika, za który u człowieka dotkniętego schorzeniem samoistnym może być uważana praca wykonywana jako codzienne zadanie w warunkach normalnych, gdyż nadmierność wysiłku pracownika powinna być oceniana przy uwzględnianiu jego aktualnego zdrowia i sprawności ustroju. Przyczyną zewnętrzną może być nie tylko narzędzie pracy, maszyna, siły przyrody, ale także praca i czynności samego poszkodowanego (np. potknięcie się, niefortunny odruch). Uznaje się za wypadek przy pracy upadek pracownika na skutek utraty przytomności wynikającej ze skłonności do omdleń, gdy doznanie urazu następuje wskutek uderzenia o twarde podłoże lub upadku z wysokości (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 25 stycznia 1977 r., III PRN 47/76, (...) 1977 nr 1, s. 44 oraz z dnia 14 września 1977 r., III PRN 30/77, Służba (...) 1978 nr 2, s. 34). W takich przypadkach przyczyną sprawczą doznanych uszkodzeń ciała pracownika jest nie tylko sam atak choroby powodujący utratę przytomności, lecz czynnik zewnętrzny, którego wystąpienie powoduje uraz. W każdym razie może to być - powodujące uszkodzenie ciała - działanie sił przyrody, narzędzi pracy, maszyn, spadającego przedmiotu; czy innej osoby, jak również zawiniona lub mimowolna czynność samego poszkodowanego (np. potknięcie się, odruch, upadek - nawet na gładkiej powierzchni), byleby nie zachodziły podstawy do stwierdzenia, że wypadek został spowodowany wyłącznie schorzeniem tkwiącym w organizmie pracownika, łączącym się choćby ze skłonnością do omdleń lub zakłóceń równowagi (por. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 1963 r., zasada prawna, III PO 15/62, OSNCP 1963 Nr 10, poz. 215 oraz wyroki z dnia 16 czerwca 1980 r., III PR 33/80, (...) i z dnia 28 kwietnia 2005 r., I UK 257/04).

Wymaganie, aby uraz został spowodowany czynnikiem zewnętrznym, wskazuje na konieczność związku przyczynowego między urazem i czynnikiem pochodzącym spoza organizmu poszkodowanego, przy czym czynnik ten ma zadziałać w ramach nagłego zdarzenia wywołanego przyczyną zewnętrzną.

Element definicji wypadku przy pracy, wiążący wypadek (zdarzenie) z przyczyną zewnętrzną, rozumiany jest jako czynnik działający z zewnątrz, tak by skutek nie był wyłącznie rezultatem zadziałania przyczyn wewnętrznych, rozumianych zawsze jako znajdujące się wewnątrz organizmu pracownika (samoistne schorzenia). Pojęciem tym nie obejmuje się cech poszkodowanego, stanowiących wewnętrzną przyczynę szkody na osobie, pochodzącą od jednostki, która wypadkiem została dotknięta, określanych jako podatność na zachorowanie lub istnienie samoistnego schorzenia (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1958 r., 3 CR 1230/58, PiP 1960, z. 12, s. (...) oraz wyroki z dnia 9 lipca 1962 r., I CR 54/62, OSNCP 1963 Nr 12, poz. 262 i z dnia 16 grudnia 2004 r., II UK 83/04, OSNP 2005 Nr 14, poz. 215).W wyroku z dnia 4 marca 2013 r., I UK 505/12 (opubl. Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2014, Nr 2, poz. 27, str. 86) Sąd Najwyższy stwierdził, że śmierć pracownika podczas wykonywania w czasie pracy zwykłych czynności, wskutek urazów doznanych wskutek upadku z wysokości spowodowanego atakiem padaczki jest wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Sąd Najwyższy w orzecznictwie zwracał także uwagę, że uszkodzenie ciała - w sytuacji, gdy nastąpiło na tle stwierdzonych u pracownika schorzeń samoistnych - nie wyłącza samo przez się możliwości uznania zdarzenia za wypadek przy pracy, jeżeli w stanie faktycznym ujawniłyby się przyczyny o charakterze zewnętrznym, z którymi określony skutek pozostaje w związku, np. potknięcie się chorego pracownika o nierówności chodnika (wyrok z dnia 24 października 1978 r., III URN 26/78, OSNCP 1979 Nr 6, poz. 128, NP 1981 nr 3, s. 155).

Przenosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy sądowej należy stwierdzić, że w przypadku zdarzenia z dnia 30 marca 2022 roku istniała przyczyna zewnętrzna wypadku przy pracy. Mianowicie taką przyczyną było niefortunne postawienie stopy podczas przemieszczania się przez odwołującą po narzędzia pracy. Odwołująca około godziny 12 szła w kierunku lodówki po rękawice do sprzątania, jednak w trakcie przemieszczania się postawiła stopę w taki sposób, że doszło od niekontrolowanego przez odwołującą wygięcie w kierunku zewnętrznym, tak że doszło do złamania kostki pobocznej lewej stopy. Podstawowym źródłem przyczyny zewnętrznej jest bowiem praca oraz zagrożenie, jakie ze sobą niesie (zob. Wioletta Witoszko: Jednorazowe odszkodowanie z ubezpieczenia wypadkowego, Warszawa 2010, LEX). Przyczyna zewnętrzna wywołuje nagłe zdarzenie, które jest zdarzeniem losowym, a więc niespodziewanym, nieplanowanym, niezamierzonym (np. upadek). Dlatego też przyczynie zewnętrznej przypisuje się także cechę nadzwyczajności w sensie jej nieprzewidywalności, która nie wynika z warunków pracy, ale powinna powstać wskutek zakłócenia procesu pracy. Odwołująca nie zamierzała w żadnej mierze aby postawić stopę w sposób nieprawidłowy, tak aby spowodowało to jej uraz. Złamanie którego doznała odwołująca w dniu 30 marca 2022 roku nie było spowodowane przyczyną wewnętrzną tkwiącą w organizmie odwołującej. Doznany w 2018 roku uraz również lewego stawu skokowego nie miał wpływu na samo zaistnienie 30 marca 2022 roku urazu w mechanizmie wywichnięcia stopy w bok. Uraz doznany 22 lutego 2018 roku został przez odwołującą wyleczony, nie spowodował tego, że w 2022 roku staw skokowy lewy był osłabiony w takim stopniu aby spowodowało to powstanie urazu.

Resumując zdarzenie z dnia 30 marca 2022 roku jest wypadkiem przy pracy. W jego wyniku odwołująca doznała stałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 5% (pkt 162 lit. a załącznika do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2022 roku w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę´ jednorazowego odszkodowania) . W tym zakresie Sąd oparł się na opinii biegłego z zakresu ortoepii, która to opinia w zakresie wysokości tegoż uszczerbku nie była kwestionowana przez strony. Mając na względzie powyższe Sąd zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 7 grudnia 2022 roku jak w sentencji wyroku. Jednocześnie miał na względzie, że decyzja ta była tożsama co do sentencji jak decyzja z dnia 14 października 2022 roku, więc zasadnym był zamiana decyzji późniejszej (zmieniającej), która orzekała w tym samym przedmiocie.